نقش بر روی پارچه
قدیمی ترین نگاره های مصور روی استخوان، سنگ و دیوار غارها حدودا برای 15000سال پیش است.
در سال 1850 میلادي در شهر لیون فرانسه چاپ سیلک رواج یافت که پارچه ابریشمی را به همراه مواد مقاوم کننده چاپ می کردند. از آن تاریخ کلمه سیلک به معنای ابریشم وارد صنعت چاپ شد.
در سال 1950 میلادي پس از کشف مواد حساس به نور، توسعه روش های شابلون سازی و به کارگیری ماشین های چاپ اسکرین و روتاری گام بلندی، در پیشرفت این صنعت برداشته شد.
امروزه صنعت چاپ در نساجی با پیشرفت روزافزون در زمینه های ماشین آلات چاپ روتاری و تخت، لاک کشی، عکاسی و چاپ دیجیتال شاهد دگرگونی بزرگی می باشد.
ايجاد نقش روي پارچه
انسان همواره براي تولید محصولاتي که خوشایند باشند تلاش زیادي کرده است. ایجاد نقش روي پارچه یکي از این موارد است.
روش هایي که باعث ایجاد نقش روي می شوندعبارت اند از:
ايجاد نقش با مواد رنگزای جذب شونده:
در این روش از مواد رنگزایی که براي جذب داخل الیاف تمایل دارند استفاده مي شود. این روش به دو دسته تقسیم مي شود:
الف) انتقال مواد رنگزا به محل مورد نظر: به عنوان مثال چاپ با مواد رنگزای مستقیم، راکتیو، خمی و… روی الیاف سلولزي ـ مواد رنگزای اسیدی روی نایلون و الیاف حیوانی ـ مواد رنگزای دیسپرس روی پلی استر و تری استات و دی استات ـ مواد رنگزای بازیک روی اکریلیک
ب) در روش دیگر از نفوذ ماده رنگزا به قسمت هایی از پارچه ممانعت به عمل می آید. این عمل را می توان به کمک گره زدن قسمتی از پارچه، پخش موم مذاب در نواحی خاصی از پارچه، ایجاد فشار با چوب یا فلزات و یا همچنین چاپ کردن پارچه با مواد مقاوم کننده که مانع از نفوذ ماده رنگزا به داخل پارچه می شوند، انجام داد. این روش به نام باتیک شهرت دارد.
ايجاد نقش با رنگ دانه ها:
این مواد هیچ گونه تمایلي براي جذب و نفوذ در پارچه ندارند. به همین دلیل به کمک چسب خاصی به نام بیندر روي پارچه چسبانده مي شوند. به عنوان مثال: پیگمنت ها (رنگ دانه ها)ـ لاک های پوششی ـ رنگ های پلاستیزول ـ رنگ های پودر فلزی.
ايجاد نقش به كمك حرارت:
حرارت مي تواند رنگ روي پارچه و یا حتي الیاف پارچه را از بین ببرد. در صورت کنترل دقیق روي حرارت، نقوش زیبایي ایجاد مي شود.
روش هاي زیر از این دسته مي باشند.
الف) ایجاد نقش با سیلندر هاي تو خالي با طرح گود یا برجسته: در این روش غلتک داغ مي شود و در تماس با پارچه هاي پرز دار، نقش هایي ایجاد مي شود.
ب) ایجاد حرارت با لیزر: حرارت می تواند رنگ پارچه و یا خود پارچه را تغییر دهد. برای تغییر رنگ پارچه از لیزر های حرارتی نیز استفاده می شود. این روش، رو به گسترش است. علاوه بر آن با افزایش قدرت لیزر حرارتی قسمت هایی از الیاف پارچه سوزانده می شود و نقوش منحصر به فردی را ایجاد می کند.
ايجاد نقش با روش از بین بردن رنگ يا الیاف:
این روش به دو گروه تقسیم مي شود:
الف) در روش اول که به چاپ برداشت معروف است از طریق مواد احیا کننده قوی، مواد رنگزای بخشی از پارچه رنگرزی شده را از بین مي برند و الیاف سفید نمایان می شود که به برداشت سفید معروف است. حال اگر همزمان مواد رنگزای جدیدی جایگزین مواد رنگزای قبلی شود این نوع چاپ را چاپ برداشت رنگی می گویند.
ب) این روش روی پارچه های مخلوط و به عنوان مثال ویسکوزـ پلی استر انجام می شود. در این روش مواد اسید ساز، مطابق یک طرح خاص، الیاف ویسکوز آن ناحیه را با اسید مي سوزانند. (سوختن به مفهوم از بین بردن کامل ویسکوز مي باشد.) این روش، چاپ سوخت Burn Printing نامیده مي شود.
این چاپ روي پارچه ها یی با پرز کم بسیار متداول است
ايجاد نقش از طريق تراش پرزهاي پارچه:
اگر بخشی از پرز های پارچه مطابق یک طرح برش بخورد افکت زیبایی را ایجاد می کند. پارچه پرز دار را از روی سطوح برجسته که بر روی یک غلتک ایجاد شده است عبور می دهند.
هم زمان یک غلتک سرتاسری پرز های بالا آمده را می تراشد. نقش های تراش خورده پرز های کوتاه تری دارد.
ايجاد نقش با چسباندن اجسام روی پارچه:
این نوع ایجاد نقش براي تولید رومیزي و پرده کاربرد زیادي دارد
پارچه هاي خوش رنگ و گران قیمت را مطابق طرح هایي مثلا پروانه بزرگ، برش مي زنند و سپس آن را روی پارچه زمینه به کمک چسب و یا پرس داغ می چسبانند. جدا سازي تکه هاي پارچه به کمک برش لیزری متداول شده است.
ايجاد نقش با چسباندن پرز روي پارچه:
در این روش روی پارچه زمینه چسب می ریزند و سپس پرزهای بین 1 الی 3 میلی متر را به صورت کاملا عمودی می چسبانند. این پارچه به جای مخمل به کار می رود.
ايجاد نقش با چروک روی پارچه:
سود سوز آور غلیظ روی پنبه چروک ایجاد می کند، از طرفی فنل نیز روی نایلون جمع شدگی ایجاد می کند. اگر پارچه را به صورت راه راه و یا چهار خانه با ابعاد 3 در3 سانتی متر با مواد فوق چاپ کنیم در نهایت پارچه به طرز زیبایی چروک دار خواهد شد. این چروک دائمی است.
ايجاد نقش از طريق بافت پارچه:
در این روش نخ هاي رنگي و یا تک رنگ، مطابق یک طرح، بافته مي شوند. با توجه به اینکه کدام رنگ روي سطح پارچه قرار مي گیرد، نقشه بافت ایجاد مي شود.